Sanat Eseri Nedir, Sanat Eserinin Özellikleri Nelerdir?

Sanat eseri süje ile obje arasındaki estetik ilişkiden doğar. Sanat eseri, bir tasarım (yaratıcı hayal gücü) sonucu ortaya çıkar.


Bir tiyatro oyunu, bir heykel, bir tablo, bir müzik parçası vb. Birer sanat eseridir. Sanat eserlerini meydana getiren kişilere sanatçı denir.

Sanat eserini meydana getiren, üç unsur vardır: Sanatçı, sanat eseri ve sanat eserini anlayıp takdir eden kişiler (alımlayıcı, süje).

Bir sanat eserinin en temel işlevi, onu izleyen insanda estetik bir duygu oluşturmasıdır. Bu sebeple sanat eseri estetik bir nesne olarak da değerlendirilebilir.

Her sanat eseri aslında özne-nesne ilişkisinden ortaya çıkmış bir bilgidir hemde. Sanatçı, değişik araçlar kullanarak bir üretimde bulunur. Kullandığı nesne ise var olan her şeydir. Bu etkileşim neticesinde da üretmiş olduğu şey bilgidir, yani bir yapıttır.

Sanat eseri, kendine yönelen, onu kavrayan ve sonuçta estetik bir haz alan izleyici/dinleyici ile başka bir anlam daha kazanır. Bir sanat eserinin izleyicisi olan insan da bir takım değerlendirmelerde bulunur ve bu da bir bilgidir. Bu değerlendirmeler, değer atfetme, değer biçme, eleştirme biçimlerinde olabilir.

Sanatçı da filozof ve bilim adamı gibi onu çevreleyen bir dünyada yaşar. Ama sanatçı, bu dünyanın zamana göre değişen özelliklerini anlamlandırmaya çalışarak yarattığı ürünlerde de bu fikirlerini yansıtır. Örneğin sanat da adalet, eşitlik, sevgi gibi değerlere ilişkin bir takım mesajlar verir, ama bunu felsefenin yapmış olduğu gibi tanımlamaya kalkışmaz, bu kavramlara ilişkin somut durumları yine somut bir eserle ortaya koymaya çalışır. Bu sebeple sanat bilim ve felsefenin tamamlayıcısı olarak görülebilir.


Genel olarak sanat eserinin özellikleri aşağıda belirtilen gibi belirlenebilir.

- Her sanat eseri, özgün, kendisine ait bir takım özellikleri olan bir insan yaratısıdır.

- Sanat eserine yönelen, onu yorumlayan ve ondan estetik bir zevk alan bir alımlayıcı (izleyici / dinleyici) özneye gereksinim vardır.

- Bir eserin şekli ile anlatmak istediği içerik arasında yakın bir ilişki vardır. İçerik ve biçim beraber bir anlam taşır. Her ikisi de tek başına bir eseri sanat eseri yapmaya yetmez.

Yukarıda bir sanat eserinin işlevinin insanda estetik tepkiler doğurması olduğunu belirtmiştik. O eserin yaratıcısı tarafından hangi amaçla yaratıldığı onu izleyen insanda oluşacak tepkiyi direk olarak etkilemez. Bu durumda sanat eserini şu biçimde tanımlayabiliriz: İnsanlar tarafından oluşturulmuş ve insanda estetik hazlar oluşturma işlevi olan yapıttır.

Sanat Eserinin Özellikleri Nelerdir?

1. Sanat eseri kişiseldir. Yani o eseri ortaya koyan kişiden izler taşır.

2. Sanat eseri yaratıcılık gerektirir.

3. Sanat eseri estetik kaygıyla üretilir yani fayda amacı güdülmez (Estetik kaygılılık).

4. Sanat eseri özgündür; yani eşsiz ve tektir. Yani bir daha eşi buna benzer olmayandır (Orijinallik).

5. Sanat eseri kalıcıdır. Sanat eserinin bizde uyandırdığı haz hayatımıza etki edebilecek kadar kalıcıdır.

6. Sanat eseri evrenseldir. Ortaya konan ürün tüm insanlığın ortak malıdır.